:
| Updated On: 14-Nov-2025 @ 12:31 pm
ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত ভগত সিং, চন্দ্ৰশেখৰ আজাদ, সুভাষ চন্দ্ৰ বসুৰ দৰে বীৰ বিপ্লৱীসকলৰ কাহিনী সকলোৰে মুখে মুখে ঘূৰে। কিন্তু সমান গুৰুত্বপূৰ্ণ আদিবাসী বিপ্লৱীসকলৰ অবদান প্ৰায়ে উপেক্ষিত হৈ থাকে। এই উপেক্ষিত কাহিনীবোৰ জাতীয় ক্ষেত্ৰত আগবঢ়াই জনপ্ৰিয়তা দিয়াৰ লক্ষ্যৰে ছত্তীছগড়ৰ নতুন ৰাইপুৰত স্থাপন কৰা হৈছে এখন অনন্য আৰু বিশাল সংগ্ৰহশালা — শহীদ বীৰ নাৰায়ণ সিং স্মৃতি আৰু আদিবাসী স্বাধীনতা সুৰক্ষাকৰ্তা সংগ্ৰহশালা। আদিবাসী সমাজৰ সাহস, ত্যাগ আৰু প্ৰতিবাদ আন্দোলনসমূহৰ সন্মানার্থে এই সংগ্ৰহশালা গঢ়ি তোলা হৈছে।
ছেক্টৰ ২৪ত অৱস্থিত আৰু ৯.৭৫ একৰ জমিত বিস্তৃত এই সংগ্ৰহশালাটো নভেম্বৰ ১ তাৰিখে প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ দ্বাৰা উদ্বোধন কৰা হৈছিল। ইয়াত জীৱন্ত আকাৰৰ মূর্তি, ঐতিহাসিক নথিপত্ৰ (যেমনঃ মৃত্যুদণ্ডৰ আদেশ), বিদ্ৰোহত ব্যৱহৃত অস্ত্ৰ, লগতে আদিবাসী বীৰসকলৰ জীৱনৰ ওপৰত নিৰ্মিত চলচ্চিত্ৰ সন্নিৱিষ্ট আছে। ১৭৭৪ ৰ পৰা ১৯৩৯ চনৰ ভিতৰত সংঘটিত অঞ্চলিক প্ৰতিবাদ আৰু বিদ্ৰোহৰ কাহিনী ইয়াত জীৱন্ত ৰূপে উপস্থাপিত হৈছে।
গোটেই অভিজ্ঞতাটো “অবিস্মৰণীয়” বুলি আদিবাসী উন্নয়ন বিভাগৰ মুখ্য সচিব স্তেমনি বৰাহে জনাইছে। ইয়াত বীৰ নাৰায়ণ সিংয়ে ইংৰাজৰ বিৰুদ্ধে ব্যৱহৃত তলোয়াৰ, লগতে দান্তেৱাডাৰ পবিত্ৰ মা দান্তেশ্বৰী দেৱালয়ৰ ডিজিটেল ৰূপায়ণো দেখা পোৱা যায়। ₹৫৩.১৩ কোটি টকা ব্যয়ে নিৰ্মিত এই প্ৰকল্পটোৱে আদিবাসীসকলৰ ওপৰত সংঘটিত ঐতিহাসিক অত্যাচাৰ আৰু তেখেতে দেখুৱাই থকা অসীম সাহসৰ কাহিনী প্ৰদৰ্শন কৰে।
প্ৰৱেশদ্বাৰটে সারগুজা অঞ্চলৰ পৰম্পৰাগত কাঠৰ উৎকীৰ্ণ শিল্পেৰে শোভিত। সংগ্ৰহশালাৰ বহির্ভাগত ২০০ জন আদিবাসী স্বাধীনতা সুৰক্ষাকৰ্তাৰ নাম খোদাই কৰা আছে। উঠানখনত ভাৰতৰ সুপৰিচিত আদিবাসী বীৰ বীৰসা মুন্ডাৰ জীৱন্ত মূর্তি স্থাপন কৰা হৈছে। তেওঁৰ জন্মদিন নভেম্বৰ ১৫ কে জানজাতি গৌৰৱ দিৱস হিচাপে ৰাষ্ট্ৰীয়ভাৱে পালন কৰা হয়।
গ্ৰহণ কক্ষত ১২ টাতকৈ অধিক ডিজিটেল স্ক্ৰীণত এনিমেটেড ইতিহাস দেখুৱা হয়। এছাঙ্ক ক্ষুদ্ৰ থিয়েটাৰত বীৰ নাৰায়ণ সিং, গাইন্দ সিং, গুন্দাধুৰ, ৰামাধিন গণ্ড আদি প্ৰভাবশালী আদিবাসী নেতাসকলৰ ওপৰত তিয়াৰ কৰা চলচ্চিত্ৰ প্ৰদৰ্শন কৰা হয়।
সংগ্ৰহশালাৰ ১৬টা গ্যালাৰীয়ে আদিবাসী সমাজৰ প্ৰথা, ধৰ্মবিশ্বাস, শিল্পকলা আৰু দৈনন্দিন জীৱনক উজ্জ্বল ভাৱে প্ৰতিফলিত কৰিছে। ইয়াত পিভিটিজি (PVTG) বিভাগসমূহ — কামৰ, বাঘা, অৱুজমাডিয়া, পাহাথি কৰৱা, বিৰহোৰ আদি সম্প্ৰদায়ৰ জীৱনযাপন, সামগ্ৰী, শিল্পকলা, কাৰুকাৰ্য প্রভৃতি সুচাৰুৰূপে প্ৰদৰ্শিত।
প্ৰধান আকৰ্ষণসমূহৰ ভিতৰত আছে বিপ্লৱী ঘটনাবলী সন্নিৱিষ্ট ভাস্কৰ্যসমূহ। মাৰাঠা শাসনকালৰ ঐতিহাসিক পৰ্ব, লগতে মহাত্মা গান্ধীৰ ধামতাৰী ভ্ৰমণো ইয়াত সজীৱ ৰূপে উপস্থাপন কৰা হৈছে। আন এটা মনোমোহা প্ৰদৰ্শনীত ১৭৯৫ চনৰ সেই ঘটনাৰ কাহিনী দেখুওৱা হৈছে, যেতিয়া ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ কেপ্টেন ব্লান্টক গণ্ড, কয়, দোৰলা আৰু মাডিয়া গোষ্ঠীয়ে পৰম্পৰাগত অস্ত্ৰ লৈ বাধ্য কৰিছিল পিছুৱাই যাবলৈ।
সংগ্ৰহশালাত বীৰ নাৰায়ণ সিংৰ পৃথক গ্যালাৰীও আছে, য’ত দেখুওৱা হৈছে কেনেদৰে তেওঁ উপবাসত কষ্ট পাই থকা আদিবাসীসকলৰ বাবে ধান মুক্ত কৰাৰ দাবীত ইংৰাজৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ আৰম্ভ কৰিছিল।
দৰ্শকসকলৰ সুবিধাৰ্থে ত্ৰাইবেল ৰিছাৰ্চ এণ্ড ট্ৰেইনিং ইনষ্টিটিউট (TRTI) এ ‘আদিভণী’ নামৰ এটা এপ উন্নয়ন কৰিছে, য’ত গণ্ডি আৰু হালবি ভাষাৰ অনুবাদৰ ব্যৱস্থা আছে। ছত্তীছগঢ়ি, গণ্ডি আৰু হালবি ভাষাত প্ৰস্তুত ভিডিঅ’ আৰু ক্ষুদ্ৰ চলচ্চিত্ৰসমূহ আন্তঃক্ৰিয়াশীল ডিজিটেল প্লেটফৰ্মৰ জৰিয়তে প্ৰদৰ্শন কৰা হয়, যাতে সকলো স্তৰৰ দৰ্শকে বিষয়বস্তু সহজে বুজি পায়।
সারসংক্ষেপত, এই সংগ্ৰহশালাই ভাৰতৰ আদিবাসী স্বাধীনতা সুৰক্ষাকৰ্তাসকলৰ সাহস, সাংস্কৃতিক ঐশ্বৰ্য আৰু ঐতিহাসিক অবদানৰ এক শক্তিশালী নিদর্শন হিচাপে স্থায়ী ঘৰাণী সৃষ্টি কৰিছে।